Oortwolk, bron van catastrofes?
Er zou echter een andere kracht kunnen zijn die de oortwolk af en toe verstoort. Wetenschappers weten al langer dat er in de geschiedenis van de aarde periodes zijn geweest waarin een groot aantal planten- en diersoorten plotseling uitsterven. Het bekendst is het uitsterven van de dinosauriërs op het einde van het Krijt-tijdperk, 65 miljoen jaar geleden. Dit uitsterven werd wellicht veroorzaakt door het inslaan van een gigantische meteoriet. Geologen ontdekten dat er in de afgelopen 250 miljoen jaar een hele cyclus van grote catastrofes is geweest, met een regelmaat van ongeveer 28 miljoen jaar.
Zou de oortwolk om de 28 miljoen jaar een legertje kometen op het centrum van het zonnestelsel afsturen? Het is een mogelijkheid, vooral als je bedenkt dat ons zonnestelsel met een gelijkaardige periode (30 tot 35 miljoen jaar) door het centrale vlak van het melkwegstelsel trekt. De periodes van grote sterfte komen ongeveer overeen met de periode waarin de zon het vlak van het melkwegstelsel passeert. Mogelijk is het dus de versterkte aantrekkingskracht van het melkwegstelsel zelf die de oortwolk verstoort, en eens in de 28 miljoen jaar een kosmisch bombardement veroorzaakt.
Deze hypothese wordt echter niet door alle wetenschappers gesteund. Sommigen stellen dat het effect te klein is om een grote en plotse golf van kometen te veroorzaken. Voorts wijzen ze erop dat maar een kwart van de kometen in het zonnestelsel uit de oortwolk afkomstig is. Maar iedereen geeft toe dat we voorlopig veel te weinig weten van de buitenste grenzen van ons zonnestelsel om een definitief antwoord op dit vraagstuk te kunnen geven.
Ontdekking
Jammer genoeg is er van het bestaan van de oortwolk nog geen direct bewijs: de individuele kometen zijn zo klein en staan zo ver weg dat wij ze onmogelijk kunnen detecteren. Het verhaal van de ontdekking begint met een andere beroemde ontdekking.
In 1705 merkte Edmund Halley op dat er in de geschiedschrijving ongeveer om de 75 jaar gewag wordt gemaakt van het verschijnen van een komeet. Hij leidde daar terecht uit af dat het wel eens telkens om dezelfde komeet zou kunnen gaan en dat sommige kometen bijgevolg een grote baan om de zon beschrijven, die hen na een bepaalde periode terug in de buurt van de aarde bracht. Sindsdien konden astronomen talloze periodieke kometen ontdekken, hun banen berekenen en hun terugkomst nauwgezet voorspellen. Er waren echter ook kometen die niet leken terug te keren: hun banen waren geen gesloten ellipsen, maar open parabolen of hyperbolen. Lang werd aangenomen dat dit kometen waren die uit de interstellaire ruimte kwamen en slechts toevallige voorbijgangers in het zonnestelsel waren.
In 1950 merkte de Nederlandse astronoom Jan Oort echter dat de niet-periodieke kometen eigenlijk wel een gesloten baan hebben, die echter zeer groot is. Al deze kometen bleken afkomstig uit dezelfde omgeving: een gebied op 50 000 AE van de zon. Ze komen dus niet zomaar "uit de ruimte" maar vanuit een geweldig reservoir van kometen op een heel grote afstand rond de zon. Dit reservoir wordt sindsdien de oortwolk genoemd.
De grote planetoide 90377 Sedna, die in 2003 werd ontdekt, zou mogelijk een lid van de oortwolk kunnen zijn. Maar Sedna is veel groter, en ligt veel dichter, dan wat de theorieën ons vertellen over de oortwolk. Misschien is de oortwolk dus toch anders dan wij ons voorstellen. Of misschien is Sedna gewoon een lid van de familie der ijsdwergen die verder ligt dan verwacht.
Massa
Wetenschappers berekenden dat de oortwolk wel een biljoen (1 000 000 000 000) kometen kan bevatten, waarvan er minstens 35 000 groter zouden zijn dan 100 km. Daarmee zou de oortwolk veel meer massa bevatten dan de planetoïdengordel, en misschien zelfs evenveel als Jupiter. Recente berekeningen en computersimulaties van het vroege zonnestelsel lijken er echter op te wijzen dat de oortwolk helemaal niet zoveel massa heeft: de meeste planetesimalen uit het begin van het zonnestelsel zouden niet naar buiten maar naar binnen geslingerd zijn, waar ze in de zon terechtkwamen. Daardoor zou de oortwolk vooral bestaan uit kleinere objecten, en in totaal niet meer dan 2 aardmassa's bedragen.